YALVAÇ’IN SU KAYNAKLARI ÜZERİNE BAZI TESPİT VE ÖNERİLER

Dr.Öğr.Üyesi Seda TÖZÜM AKGÜL

Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Çevre Koruma ve Kontrol Bölümü Öğretim Üyesi

 

GİRİŞ

Su, sadece insan sağlığı için değil endüstriyel ve tarımsal kalkınmanın, ekosistemlerin ve çevrenin de desteklenmesi için hayati öneme sahip bir kaynaktır (Chen vd. 2016). Toplumlar büyüdükçe suya olan ihtiyaç da artmıştır. Güvenli ve yeterli içme suyuna erişim, insanların temel ihtiyaçlarındandır ve insanların sağlığı, refahı ve güçlendirilmesi için gereklidir. Kirlenmiş su ve yetersiz sanitasyon; kolera, ishal, dizanteri, hepatit A gibi hastalıklara sebep olabilir. Eksik, yetersiz veya uygun olmayan şekilde yönetilen su hizmetleri, bireyleri sağlık risklerine maruz bırakabilir. Bunun yanında tatlı su kaynakları sonsuz değildir. Atıksuların -doğru bir şekilde arıtılmadan- göller ve nehirler gibi doğal su kaynaklarına deşarj edilmesi, hem zaten az bulunur su kaynaklarının miktarını azaltmakta hem de kalitesini bozmaktadır. Bu sebeple atıksuların arıtılması, su kaynaklarının korunmasında önemli bir rol oynamaktadır. Bu durumda su temini ve kanalizasyon tesisleri de toplum için bir zaruret hâline gelmiştir. Mehmet Karpuzcu’nun da isabetle belirttiği gibi, bir toplumun kalkınması için ilk önce toplumların ihtiyacı olan gerekli suyun temin edilmesi, daha sonra çeşitli şekillerde kullanılmış olan bu suların çevreye zarar vermeyecek şekilde uzaklaştırılması hayati öneme sahiptir (Karpuzcu 2005). Dolayısıyla güvenli içme suyu tedariki ve atıksuların arıtılması, kentsel toplulukların karşılaştıkları ve kalkınmak için çözmek zorunda oldukları en önemli sorunlardandır.

Isparta ilinin en büyük ilçesi olan Yalvaç, su kaynakları bakımından oldukça zengindir. İlçede içme ve sulama gibi amaçlar için kullanılan pek çok yüzeysel ve yeraltı suyu kaynağı bulunmaktadır. Ancak kentte bulunan küçük ölçekteki endüstri tesisleri endüstriyel kirliliğe sebep olmaktadır. Bu çalışmada, Yalvaç’ın mevcut içme suyu kaynakları, baraj ve göletleri ile sunulan hizmetlerin mevcut durumu tanımlanmış, kent merkezinde oluşan atıksu kaynakları ve atıksu uzaklaştırma hizmetleri hakkındaki bilgi verilmiş, su ve atıksu hizmetlerinin geliştirilmesinin önündeki sorunlar tespit edilerek bunların çözümü için önerilerde bulunulmuştur.

SU TALEBİ

Suyun kullanımı; mevsimsel değişkenlik ve su mevcudiyeti, su temini kısıtlamaları, tarife yapısı ve fiyatlandırma, hane halkı özellikleri ve suyun korunmasına ilişkin tutum ve niyetler gibi birçok faktörden etkilenmektedir (Fan vd. 2013).  Hanelere su sağlamanın birincil amacı, sakinlerin temel su ihtiyaçlarını karşılamaktır (Memon ve Butler 2006). İçme, hijyen, gıda güvenliği ve temizlik işleri olmak üzere dört temel insan ihtiyacının karşılanması için temel su gereksinimi en az 50 L/kişi-gün olarak önerilmiştir (Gleick 1996).

Yalvaç ilçesinde su; evsel (şebeke suyu), endüstriyel ve tarımsal amaçlarla kullanılmaktadır. Kent merkezinde kişi başına içme ve kullanma suyu tüketimi 2019 yılı için 166 L/gün’dür. Şekil 1, beş yıllık (2014’ten 2019’a kadar olan) kullanımlar için yıllık su tüketimlerini göstermektedir. Yıllar geçtikçe hem evsel kullanım hem de evsel olmayan kullanımlarda (hastaneler, okullar gibi) artış olduğu görülmektedir.

Şekil 1. Yalvaç ilçe merkezinde su tüketiminin yıllara göre değişimi

 

İÇME SUYU KAYNAKLARI VE TEMİN DURUMU

İlçenin su temini, doğal su kaynaklarından ve yeraltı su kaynaklarından temin edilmektedir. İlçe merkezine su, Suçıkan (Suçıktığı) doğal kaynağından sağlanırken, köylere çeşitli kaynak sularından ve yeraltı sularından sağlanmaktadır. Tablo 1, Yalvaç ilçe merkezi dışında bulunan köylerin içme suyu kaynaklarını göstermektedir. Köylerin bir kısmı halen eski tarihlerde asbestli borular ile inşa edilen isale hattını kullanırken bir kısmı ise yakın tarihlerde PVC borular kullanılarak inşa edilen isale hattını kullanmaktadırlar.

 

Tablo 1. Yalvaç ilçesinde bulunan bazı köylerin içme suyu kaynakları (DSİ 2020)

Yerleşim Yeri	Su kaynağı	Kaynak-Su deposu İletim Hattı	Kapasiteleri L/sn
Bağkonak Köyü	Su gözü	Plastik borular	̶
Çetince Köyü	Su deresi mevkii kaynağı	PVC	10-12
Dedeçam Köyü	Ilıca-Loklu ve Kızılpınar kaynak	AÇB	7-23
Hüyüklü Belediyesi	3 adet yeraltı suyu sondaj kuyusu	̶	13-23-30
Kozluçay Köyü	Kazanpınarı kaynağı-sondaj kuyu	̶	8-10
Körküler Köyü	Cevizli pınar kaynağı	PVC	3
	Çıtırık kaynağı	AÇB	1
	Taşboğa pınarı	AÇB+PVC	2
	Karataşlı pınarı	AÇB	1
	Sondaj kuyusu	AÇB+PİK	4
Kumdanlı Köyü	2 adet kaynak+ 1 adet yeraltı suyu	̶	1,5-2 ve 2,5-3
Kuyucak Köyü	Suçıktığı kaynağı	AÇB	17
Özbayat Köyü	Suçıktığı kaynağı	PVC	20-38
Özgüney Köyü	Suçıktığı kaynağı	PVC	20-38
Sücüllü Köyü	Karapınar	PVC	1 -7
	Gavurpınarı	PVC	3 -5
	Kurudere	PVC	3 -5
	Doğrudere	PVC	9 -15
Tokmacık Köyü	2 adet yeraltı suyu sondaj kuyusu	PVC	12 ve 10
Yukarıkaşıkara Köyü	Gürleyik ve Düden mevkii 2 doğal kaynak	PVC	̶

PVC: Polivinil klorür; AÇB: Asbestli çimento boru

 

İlçe merkezinin tüm içme suyu ise, Suçıkan kaynak alanından karşılanmaktadır ve İller Bankası tarafından yapılan ölçümlere göre kaynak toplamda 462 L/sn’lik bir debiye sahiptir (DSİ 2018). Şekil 2, Su çıkan kaynağının haritadaki yerini göstermektedir.

 

Şekil 2. Su Çıkan Kaynak Alanı

 

Suçıkan kaynağından alınan su 100 L/sn kapasiteli bir iletim hattı ile mevcut su depolarına cazibe ile iletilmekte buradan da dağıtım şebekesi ile evlerin, kamu tesislerinin ve ticari tesislerin kullanımına sunulmaktadır.  Tablo 2, Suçıkan kaynağının özeliklerini göstermektedir:

 

Tablo 2. Yalvaç ilçesi içme suyu kaynağının özellikleri

Su kaynağının adı	Kot (m)	Su alma tesisi tipi/adı	Kaynağın kapasitesi	Debisi	Yapım  Yılı	Koordinatları
						X	Y
Su Çıkan	1450	Kaynak	462 L/sn	100 L/sn	1984	4243467	348068

 

İsale Hattı ve Su Depoları

Kaynaktan alınan su, 1984 yılında yapılmış olan ve hâlen kullanılan isale hattıyla cazibe ile iki adet depoya ulaşmaktadır. 400 mm çapa sahip asbestli çimento borular ile yapılmış olan isale hattı 9000-10000 metre uzunluğa sahiptir. Asbest çimento boruları, yüksek mukavemetli ve düşük maliyetli olduklarından yıllar önce Türkiye’deki belediyelerin büyük bir çoğunluğu tarafından iletim hatlarında kullanılmıştır. Ancak sonraki yıllarda asbest, Dünya Sağlık Örgütü tarafından A sınıfı kanserojen ve ABD Çevre Koruma Ajansı tarafından da öncelikli kirletici olarak sınıflandırılmıştır (WHO 2003; Zheng vd. 2019). Su borularında bulunan asbest lifleri kolaylıkla suya geçebilmektedir.  Bu sebeple asbestli boruların, olası hastalık riskleri nedeniyle, değiştirilmesi uygun olacaktır.

Mevcut durumda kullanılan içme suyu depolarının kapasiteleri, 5000 ve 1000 m3 olup Pisidia antik alanında bulunan Şahin Tepesinde tesis edilmişlerdir. 5000 m3’lük su deposu şebekenin %80’ine dağıtım sağlarken 1000 m3’lük su deposu ise şebekenin %20’sine dağıtım yapmaktadır (DSİ 2018). Şekil 2’de depoların fotoğrafları görünmektedir. Yerleşim yerindeki bu su depoları çok eski tarihte inşa edildiklerinden ekonomik ömürlerini doldurmuşlardır ve sit alanı içerisinde bulunmaktadırlar.

Devlet Su İşleri, Pisidia antik kentinin içinde yapılmış olan bu depoların mutlaka Sit Alanı dışında seçilecek uygun bir lokasyonda yeniden yapılmaları gerektiğini belirtmektedir. Bu durum, hâlen kazı faaliyetleri yürütülen ve oldukça geniş bir alana yayılmış olan antik kentin turizm politikalarıyla uyumlu hale getirilmesine de katkı sağlayacaktır.

Şekil 3. Şahin Tepesi, (a) 1000 m³’lük ve (b) 5000 m³’lük su depoları (DSİ 2018)

 

İçme Suyu Arıtma Tesisi

Yalvaç’ta bir içme suyu arıtma tesisi bulunmamaktadır. Ancak İlçe merkezinin içme suyu kaynağı olarak kullanılan Suçıkan kaynağından alınan su numune analiz sonuçları “İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmeliğe” ve “İçme suyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmeliğe” göre değerlendirilmiş ve bir arıtma gerekmeksizin kullanım için gerekli şartları sağladığı görülmüştür. İçme suyu kaynağının dezenfeksiyon işlemi ise yukarıda bahsedilen su depolarının içine klor ilavesi ile gerçekleşmektedir (DSİ 2018).

 

BARAJ VE GÖLETLER

Yalvaç, akarsular bakımından oldukça zengin bir ilçe olup ilçe sınırları içerisinde bir adet baraj ve 15 adet gölet bulunmaktadır. Bu baraj ve göletler içme amaçlı kullanılmayıp sulama ve taşkın önleme amacıyla inşa edilmişlerdir (DSİ 2020). Bunların içerisinde ilçenin tek barajı olan Sücüllü Barajı, Sücüllü kasabasının kuzeyinde Sücüllü (Kuruçay) deresi üzerine kurulmuş olup sulama ve taşkınları önleme amacıyla inşa edilmiştir. 8,576 hm³ hacme sahip olan baraj, daha önceleri tamamen kuru tarım yapılan sahada, yaklaşık 2.000 ha alanda sulu tarım yapılmasına imkân sağlamıştır (ÇŞİM 2020). Bölgede hacim bakımından en büyük gölet olan Kurusarı Göleti 3.36 hm³ göl hacmine sahipken 0.252 hm³ hacimle Aşağı Kaşıkara Göleti en küçük olanıdır. Bu göletler, sulama amacıyla inşa edilmişlerdir.  Baraj ve göletlerin karakteristikleri Tablo 3’te düzenlemiştir. Bölgede bulunan baraj ve göletleri içeren bir hidrografya haritası da EK’te verilmiştir.

 

Tablo 3. Yalvaç’ta bulunan sulama baraj ve göletlerinin karakteristikleri (DSİ 2020)

Adı	İşletmeye Açılma Tarihi	Sulama Alanı Brüt (ha)	Max. Hacim hm3	Akarsuyu	Gövde Tipi
1. Barajlar
Sücüllü Barajı	1976	2062	8.576	Sücüllü	HTD
2. Göletler
Hisarardı	1991	204	1.040	Killet	HTD
Özgüney-Özbayat I	1991	559	1.740	Çökrik Deresi	KÇKD
Özgüney-Özbayat II	1995	95	0.500	Çökrik Deresi	KÇKD
Dedeçam	1996	143	0,990	Kazık Deresi	HTD
Körküler	2004	382	1.575	Ayıöldüren Deresi	HTD
Çetince	2005	230	1.110	Gene Deresi	HTD
Kozluçay	2013	628	2.480	Kayapınarı Deresi	HTD
Mısırlı	2014	270	1.380	İnekli Deresi	HTD
Eyüpler	2014	73	0.312	Harmanlı Deresi	KÇKD
Bağkonak	2014	588	1.750	Kaplanlı Deresi	KÇKD
Kurusarı	2014	672	3.360	Gökçek Deresi	HTD
Aşağı Kaşıkara	2016	31	0.252	Domuz Çukuru Deresi	KÇKD
Kırkbaş	2018	434	1.918	İndere	KÇKD
Çakırçal	2018	132	0.643	Hamza Deresi	KÇKD
Özbayat	2018	277	1.145	Suçıkan Deresi	KÇKD

HTD: Homojen toprak dolgu; KÇKD: Kil çekirdekli kaya dolgu

 

ATIKSU KAYNAKLARI VE ATIKSULARIN ARITILMASI

Hem evsel hem de endüstriyel atıksuların uygun olmayan şekilde deşarj edilmesi su kaynaklarının kirlenmesine sebep olmaktadır. Bu atıksular uygun şekilde bertaraf edilmedikleri takdirde sağlık riskleri de oluşturmaktadırlar. Yalvaç’ta faaliyet gösteren mezbaha, iplik, süt ürünleri tesisleri gibi küçük ölçekli sanayi tesisleri mevcuttur. İlçedeki endüstriyel nitelikli atıksular, genel olarak Yalvaç organize sanayi ve deri sanayinden kaynaklanmaktadır. Kentte faaliyet gösteren deri işletmelerinden kaynaklanan atıksular arıtılmadan Yalvaç Deresine deşarj edilmektedir. Bu sebeple önceki yıllarda yapılan çalışmalar, arıtılmamış deri tabakhanesi atıkları, tarım ilaçları ve gübreleri taşıyan atıkların Yalvaç deresinin mansabında çözünmüş oksijen eksikliğine sebep olduğunu belirtmiştir (Soyaslan ve Karagüzel 2008). Ancak günümüzde aktif çalışan deri işletmelerin sayısı oldukça azalmıştır ve ilçede eski tabakhanede bulunan bazı deri işletmeleri, sadece yarı mamul deriyi işlediklerini belirtip endüstriyel atıksu oluşturmadıklarını taahhüt ederek Yalvaç Küçük Sanayi Sitesine taşınmışlardır (ÇŞİM 2020).

Yalvaç ilçe merkezinde bir adet evsel atıksu arıtma tesisi olup tesis Yalvaç Belediyesi tarafından işletilmektedir. Sofular Mahallesi, Değirmenbendi Mevkisindeki tapunun 45 pafta, 332 Ada 54 parselinde kayıtlı, toplam 23.163,78 m² alanda yer alan tesis, 5000 m³/gün kapasiteye sahiptir (Yalvaç Belediyesi 2020). Tesis, fiziksel arıtma (kaba-ince ızgara, kum ve yağ tutucu), biyolojik arıtma (havalandırma havuzu ve çökeltim havuzu) ve çamur giderme (çamur susuzlaştırma) birimlerinden oluşmaktadır (Şekil 4).

 

Şekil 4. Yalvaç Evsel Atıksu Arıtma Tesisi Akım Şeması

 

Tesisten çıkan arıtılmış su, bir boru sistemi ile Eğirdir Gölüne deşarj edilmektedir. Eğirdir Gölü, Isparta ilinin büyük bir kısmının içme suyu ihtiyacını karşılamaktadır. Bu sebeple Eğirdir Gölü Havzasının özel durumuna göre hazırlanmış olan Eğirdir Gölü Özel Hükümleri uyarınca tesisin Ek-1 deşarj limitlerini sağlaması gerekmektedir. Ek-1’e göre 10.000-100.000 kişilik nüfusa ait yerleşim yerindeki tesisin sağlaması gereken deşarj limitleri Tablo 4’te verilmiştir:

 

Tablo 4. Evsel Atıksular Deşarj Standartları (EGÖH 2012)

TN (mg/ L)		TP (mg/L)		BOİ5  (mg L)		KOİ (mg/L)		AKM (mg/L)		pH
Kompozit Numune 2 Saatlik	Kompozit Numune 24 Saatlik	Kompozit Numune 2 Saatlik	Kompozit Numune 24 Saatlik	Kompozit Numune 2 Saatlik	Kompozit Numune 24 Saatlik	Kompozit Numune 2 Saatlik	Kompozit Numune 24 Saatlik	Kompozit Numune 2 Saatlik	Kompozit Numune 24 Saatlik
20	15	3	2	45	40	100	80	60	40	6-9

 

Tablo 4’ten görüldüğü gibi Eğirdir Gölü Özel Hükümleri Ek-1 Deşarj Limitleri AKM (askıda katı madde), KOİ (kimyasal oksijen ihtiyacı), BOİ (biyolojik oksijen ihtiyacı), pH parametrelerinin yanında Toplam Azot (TN) ve Toplam Fosfor (TP) parametrelerinin de uygun deşarj limitlerini sağlaması gerektiğini belirtmektedir. Bu sebeple tesisin üniteleri arasında azot ve fosfor arıtımı için nütrient giderimi prosesi de mevcuttur (Yalvaç Belediyesi, 2020). Arıtma tesisinde bulunan birimlerin görseli Şekil 5’te görülmektedir. Tesisin çıkış sularından yeterlikli çevre laboratuvarı tarafından aylık numune alınarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından iç izleme analizleri yapılmaktadır. Tesis, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından sürekli denetlenmektedir ve iç izleme numunelerine ait analiz sonuçları Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün kontrolü altındadır (Yalvaç Belediyesi, 2020). Atıksu arıtma tesisinden kaynaklanan arıtma çamurları ise, tesis sahasında mevcut olan sızdırmasız geçici çamur depolama alanlarında biriktirilerek buradan lisanslı bertaraf tesislerine gönderilmektedir (ÇŞİM 2020). Arıtma tesisi, bölgede çevre izin belgesine sahip ilk ve tek tesistir.

 

Şekil 5. Evsel Atıksu Arıtma Tesisinde Bulunan (a) Izgaralar, (b) Kum ve Yağ Tutucu, (c) Havalandırma Havuzu, (d) Son Çökeltim Havuzu Savak Yapısı

 

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

Bu çalışma, Yalvaç kent merkezi ve bağlı bazı köylerin içme suyu kaynakları, içme suyu temin durumu, atıksu kaynakları ve atıksu uzaklaştırma yöntemlerinin incelemesini kapsamaktadır. Yalvaç, su kaynakları bakımından son derece zengindir ve içme, kullanma ve sulama amacıyla herhangi bir kaynak sıkıntısı çekmemektedir. İçme ve kullanma amacıyla kullanılan su, yüzeysel sulardan, kaynak sularından ve yeraltı sularından temin edilmektedir. Yapılan hesaplamalara ve hazırlanan raporlara göre mevcut su kaynakları halkın ihtiyacını 2050 yılına kadar karşılayabilecek kapasitededir. Devlet Su İşleri tarafından hazırlanan bu raporlara göre yakın gelecekte Yalvaç için su miktarı açısından bir sıkıntı görülmemektedir. Ancak içme ve kullanma suyunun iletiminde kullanılan mevcut isale hattı çok eski olup asbestli çimento borulardan oluşmaktadır. Bu hat, halka iletilen suyun kalitesinde bozulmalara sebep olabilir. Ayrıca sistemin eski olmasından kaynaklı su kayıp ve kaçakları da çok fazladır. Bunlara ilaveten içme ve kullanma suyunun halka iletilmeden önce bekletildiği depolar da çok eskidir ve Yalvaç ilçesinin turizminde son derece önemli bir yere sahip olan Pisidia bölgesinde bulunmaktadır. Bu sebeplerle hem halk sağlığını korumak hem de bölge turizmine uyum sağlamak için mevcut içme suyu iletim hattının ve mevcut depoların yenilenmesi gerekmektedir. Devlet Su İşlerinin hazırladığı master planına göre de yeni iletim sisteminin hesaplamaları yapılmış, su depoları için sit alanından uzakta bir bölge belirlenmiştir.

İlçedeki baraj ve göletlerin mevsimlere bağlı olarak zaman zaman su hacimleri azalsa da tarım alanların sulanması için gerekli olan ihtiyacı karşılamaktadırlar. İlçenin merkezinde çeşitli birimlerden (evler, okullar, ticarethaneler, hastaneler gibi) oluşan evsel atıksular merkezde bulunan bir atıksu arıtma tesisinde arıtılmaktadır. Tesiste arıtılan su, Eğirdir Gölüne deşarj edilmektedir. Eğirdir Gölü, Isparta ilinin büyük bir kısmına içme suyu sağladığı için göle yapılacak deşarjlar özel hükümlere tâbidir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılan çıkış suyu kalitesi izleme sonuçları, tesisin belirtilen kriterleri sağladığını göstermektedir. Ancak bölgede -miktarca az da olsa- endüstriyel atıksuların varlığı ve bunların yönetimi su kaynaklarının geleceğinin sağlanması açısından göz ardı edilmemelidir.

Teşekkür

Gerekli verileri sağlayan DSİ 18. Bölge Müdür Yardımcısı Osman Erkan, Ziraat Mühendisleri Mehmet Ali Ayık ve Onur Gemici ile Yalvaç Belediyesinden Çevre Mühendisi Büşra Uyaroğlu ve Ali Özdemir’e teşekkür ederim.

 

KAYNAKLAR

Chen, Z., Ngo, H. H., Guo, W., Eslamian, S., 2016. Introduction to Water Reuse in Urban Water Reuse Handbook. CRC Press.

ÇŞİM (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü),2020.  Isparta İli 2019 Yılı Çevre Durum Raporu, Ankara.

DSİ (Devlet Su İşleri) 18. Bölge Müdürlüğü Verileri, 2020.

DSİ (Devlet Su İşleri) 18. Bölge Müdürlüğü, 2018. Isparta İli ve İlçeleri İçme Suyu Master Plan Hazırlanması Proje Raporu, Isparta.

EGÖH (Eğirdir Gölü Özel Hükümleri), 2012. Tarım ve Orman Bakanlığı, 8 Mayıs 2012/1635.

Fan, L., Liu, G., Wang, F., Geissen, V., Ritsema, C. J., 2013. Factors Affecting Domestic Water Consumption in Rural Households upon Access to Improved Water Supply: Insights from the Wei River Basin, China, PLoS ONE, 8, e71977.

Gleick, P. H., 1996. Basic water requirements for human activities: Meeting basic needs. Water International, 21, 83-92.

Karpuzcu M., 2005. Su Temini ve Çevre Sağlığı, Kubbealtı Neşriyat, İstanbul.

Memon, F. A., Butler, D., 2006. Water Consumption Trends and Demand Forecasting Tecniquies, in Water Demand Management, IWA Publishing.

Soyaslan, I. I., Karagüzel, R., 2008. Investigation of water pollution in the Yalvac basin into Egirdir Lake, Turkey, Environmental Geology, 55:1263–1268.

WHO (World Health Organization), 2003. Asbestos in Drinking Water. Report No. WHO/SDE/WSH/03.04/02. Geneva.

Yalvaç Belediyesi, 2020. Evsel Atıksu Arıtma Tesisi Verileri, Yalvaç.

Zheng, B., Zang, L., Li, W., Li, H., Wang, H., Zhang, M., Song, X., 2019. Quantitative analysis of asbestos in drinking water and its migration in mice using fourier-transform infrared spectroscopy and inductively coupled plasma optical emission spectrometry, Analytica Chimica Acta, 1058, 29-38.

 

Etiketler: Seda Tözüm Akgül » su » yalvaç