Uzman Klinik Psikolog Emel Ergün yazdı: ÇOCUKLARDA İNAT

Çocukluğun her evresinde görülebilen inat, yoğun olarak 1,5-5 yaş arasında ortaya çıkan ve ebeveynleri zorlayan bir dönemdir. 18. aya kadar ebeveynlerine karşı kendi isteklerini ifade edemez ve çocuk kendini kanıtlama çabasına giremez ancak 18 aydan itibaren çocuk ebeveynden bağımsız bir varlık olarak kendi kimliğini oluşturmaya başlar ve artık bireyselleşme yönünde adım atmaya başlamıştır. Bu dönemde çocuk genellikle yaptırmak istediklerini ağlayarak ister, kurallara uymada güçlük çeker, kendi yemeğini kendisi yemek ister. Aslında çocuk, ben artık sizden ayrıyım ve kendi isteklerimi kendim başarabilirim imajını ebeveynine vermeye çalışır. Gayet doğal olan bu süreç, çocuğun kendine olan güveni artar. Etrafını hatta dünyayı keşfetme merakı duyan çocuk çevresiyle de çatışabileceğinden inatlaşmayı da içselleştirmektedir. Ebeveynler için oldukça zor geçebilen bu dönem çocuğun kimlik gelişimi açısından çok önemli kazanımlar edindiği sağlıklı bir süreçtir. Bu süreçte çocuğun duygularının anlaşılması yapıcı ortak çözümlerin bulunması her zamankinden çok önem taşır. İnatçılığa karşı alınacak en uygun önlem çocuğu kendi haline bırakmaktır. Çocuğa uygulanacak emir ve yasaklarla çocuğun benlik algısı ve gereksiz yere hareket serbestliği engellenmemelidir. Burada önemli olan nokta çocuğu kendi haline bırakma davranışı onun her istediğini yapmasına göz yummak olarak algılanmamasıdır.

Çocuğunuz sizinle çatışmaya girdiğinde şunlara dikkat etmelisiniz: Öncelikle onun bir çocuk olduğunu unutmayın ve soğukkanlılığınızı korumaya çalışın. Çocuğunuza olan tavrınız daima uzlaşmacı ve yumuşak olmalıdır. Çocuğunuzun talep ettiği şeyi hayır yapma şeklinde değil de neden yapılamayacağını basit bir şekilde anlatın ve onun gibi sizin de üzgün olduğunuzu ifade edin. Duygularını paylaştığınızı bilmek onu hem rahatlatacak, hem de sizi ona karşı sürekli engeller koyan bir düşman olarak görmesini engelleyecektir. Ona gerekli açıklamaları yaptıktan, üzgün olduğunuzu söyledikten ve bu konuda kararlı olduğunuzu hissettirdikten sonra biraz zaman tanıyın. Bir süre sonra yeniden istediğini elde etmek konusunda sizinle inatlaşmaya başlarsa hiç tepki vermeyin. Birkaç denemeden sonra vazgeçecektir. Çocuğunuz her şeye rağmen sizinle inatlaşmaya devam ediyorsa, dikkatini istediği şeyden başka bir noktaya çekmeye çalışın. Çocuğunuz sakinleşene kadar ilgisini çekebilecek değişik alternatifler deneyebilirsiniz. Bu küçük yaştaki çocuklarda daha çok geçerlidir. Ancak, okul yaşına kadar, hatta bazen daha sonrasında bile bu yöntemin yararını görebilirsiniz. Çocuğunuza seçenek sunun, böylece onu bağımsız bir birey olarak tanıdığınızı, onun kararlarına saygı duyduğunuzu düşünecektir. Kendisiyle ilgili kararları verebildiğini ve onun seçimine öncelik tanındığını düşünerek inatlaşmaktan vazgeçecektir. Siz de makul bir kaç seçenekten birini kabul ettirebildiğiniz için kendinizi rahat hissedeceksiniz. Sunduğunuz seçenekler ne kadar az olursa çocuğunuzun karar verme süresi de o kadar kısa olur. Sunduğunuz seçeneklerin, herhangi birinin seçilmesi durumunda onayladığınız seçenekler olmasına dikkat edin ki, yeniden bir anlaşmazlık yaşamayasınız. Yine inatçı bir çocuğa inatçı bir yaklaşım göstermemenin doğru sonuçlar doğurmayacağı bilinmelidir. Çocuklarımıza kötü model olmamalı, inatçı davranışlardan kaçınmalıyız. İnatçı olan çocuğu arkadaşları ile oyun oynamaya teşvik etmek, oyun alanını genişleterek ilgisini başka yöne çekmeye çalışmak faydalı olacaktır.

Unutulmamalı ki çocuklar oyun oynayarak öğrenir, gelişir. 🙂