Olgun’un Yalvaç’taki don olayına ilişkin sorularını Bakan Yumaklı cevapladı

İyi Parti Afyonkarahisar Milletvekili Hakan Şeref Olgun, 22 Nisan 2025 tarihinde Yalvaç’ta meydana gelen don olaylarına ilişkin olarak Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı tarafından cevaplanmak üzere TBMM’ye bir yazılı soru önergesi vermiştir.

Olgun’un Bakan Yumaklı’nın cevaplaması için verdiği Yalvaç’la ilgili soru önergesi şöyle idi:

“Mart ayının son haftası ve Nisan ayında etkili olan şiddetli zirai don olayı, özellikle meyve ağaçları ve erken çiçeklenen tarım ürünlerinde büyük tahribata yol açmıştır. Basında yer alan haberler ve üreticilerin sahadaki beyanlarına göre başta kiraz, vişne, erik, elma, armut, şeftali, gibi meyve ürünleri ile bazı sebzelerde büyük ölçüde zarar meydana gelmiştir. Bu felaket, daha çiçeklenme dönemi başlamadan ürünün yanmasına, bazı bölgelerde ise rekoltenin sıfıra düşmesine neden olmuştur.

Birçok ilde olduğu gibi, Isparta ili Yalvaç ilçesinde de, üreticiler hem gelir kaybı hem de girdi maliyetleri nedeniyle zor durumda kalmıştır. Üretici, sadece ürününü değil; ilaçlama, gübreleme, budama ve sulama gibi girdi yatırımlarını da kaybetmiştir. Bu nedenle don afeti, sadece tarımsal kayıp değil; aynı zamanda bölgesel bir ekonomik felaket olarak değerlendirilmelidir.

Bu bağlamda;

1. Mart-Nisan 2025 tarihlerinde Türkiye genelinde yaşanan don olayına ilişkin olarak Bakanlığımız tarafından bir zarar tespit çalışması yapılmış mıdır?

Yapıldı ise Isparta ili Yalvaç ilçesi özelinde;

2. Hangi ürünlerde ne kadar zarar meydana gelmiştir? Don afetinden etkilenen tarım arazisi miktarı ve bu alanlardaki rekolte kaybı oranı nedir? Ürün bazında zararın ekonomik karşılığı ne kadar olarak belirlenmiştir?
3. Üreticilerin, Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri başta olmak üzere kamu bankalarına olan tarımsal borçlarının faizsiz olarak ertelenmesine yönelik bir planlama yapılmakta mıdır?
4. Tarımsal desteklemeler kapsamında, çiftçilere yönelik, mazot, gübre, sulama ve ilaçlama desteklerinin erken ödenmesi ya da artırılması yönünde bir düzenleme gündemde midir?
5. Don afeti nedeniyle ürün alamayacak üreticilere yönelik doğrudan gelir desteği, afet yardımı veya sosyal yardım desteği sağlanması planlanmakta mıdır?
6. TARSİM kapsamındaki üreticilerin zararlarının hızlıca karşılanmasına yönelik herhangi bir sigorta eksper çalışması yapılmış mıdır? TARSİM dışı kalan çiftçiler için özel bir telafi programı planlanmakta mıdır?
7. Don afeti nedeniyle zarar gören ilçenin Tarımsal Afet Bölgesi ilan edilmesi yönünde bir çalışma yürütülmekte midir?”

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Olgun’un soru önergesini geçtiğimiz günlerde şu şekilde cevapladı: 

“Ülkemizde yaşanan zirai don olayı 65 ilde görülmüş, 34 ilde yoğun bir etkilenme meydana gelmiştir. Yaşanan zirai dondan en çok meyve grubu etkilenmiştir.

Ülkemiz genelinde yaşanan zirai don öncesinde il/ilçe tarım ve orman müdürlüklerimiz ile Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) tarafından iklimsel gelişmeler sahada yakından takip edilmiş, gerekli gözlemler yapılmış ve alınacak önlemler konusunda yoğun bilgilendirme çalışmaları yapılmıştır.

Zirai don olayının meydana gelmesine müteakip il/ilçe tarım ve orman müdürlüklerimiz ve TARSİM eksperlerince sahada hasar tespitleri belirli teknikler çerçevesinde ve belirlenen takvim doğrultusunda yapılmaktadır. Tarım sigortası yaptıran üreticilerimizin zararları yapılan hasar tespitleri neticesinde TARSİM tarafından ivedilikle karşılanmaktadır.

Bakanlığımız zarar gören üreticilerimizin zararlarının telafi edilmesi, üretimde devamlılığın ve gıda güvenliğinin sağlanması amacıyla çalışmalarına devam etmektedir.

8038 Sayılı “Ziraat Katılım Bankası A.Ş. Tarafından Tarımsal Üretime Dair Hazine Kar Payı Destekli Yatırım ve İşletme Finansmanı Kullandırılmasına İlişkin Karar” ile 8039 Sayılı “T.C. Ziraat Bankası A.Ş. ve Tarım Kredi Kooperatiflerince Tarımsal Üretime Dair Hazine Faiz Destekli Yatırım ve İşletme Kredisi Kullandırılmasına İlişkin Karar” 30.12.2023 tarihli ve 32415 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Doğal afetlerden etkilenen üreticilerimizin 8038  ve 8039 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararları ve bu Kararlara dayanılarak hazırlanan 2024/15 Sayılı “Tarımsal Üretime Dair Faiz/Kar Payı Destekli Yatırım ve İşletme Kredisi/Finansmanı Kullandırılmasına İlişkin Uygulama Esasları Tebliği” kapsamında kullandıkları sübvansiyonlu krediler/finansmanlar, ürünlerin doğal afetlerden etkilendiklerinin tespit edilmesi halinde Bankalar ve Tarım Kredi Kooperatiflerinin kendi, usul, esas ve mevzuatı çerçevesinde, vade tarihinden/hesap devresinden/taksit tarihinden itibaren %25 oranında faiz/kar payı indirimli olarak 1 yıl süreyle ertelenebilmekte, azami 5 yıla kadar %20 oranında faiz/kar payı indirimli olarak taksitlendirilebilmektedir.

Bakanlığımızca 2024 yılı ürünü mazot ve gübre desteği ödemelerine nakdi olarak 28 Mart 2025 tarihinde başlanılmış ve nisan ayı itibariyla tamamlanmıştır.”