Pisidia Halkı Homonadlar (2)

Prof.Dr. Mehmet ÖZHANLI

mehmetozhanli@sdu.edu.tr

Galatya Kralı Amyntas, Roma İmparatoru Augustus’un verdiği desteğe o kadar çok güveniyordu ki Homonad Beyini öldürdükten sonra kendine olan güveni iyice arttı. Pisidia Bölgesindeki sedir ormanlarını kesip, Kestros (Aksu) ve Eurymedon (Köprüçay) nehirlerini kullanarak Side Limanı’na götürüp büyük paralar kazandı. Side Limanın da sattıkları sadece sedir ağaçları ve bölge halklarından aldıkları değildi. Egemen olduğu bölgelerde kendisine sorun çıkaranları toprağından, köyünden, yaylasından çığlıklar arasında kopararak Side liman’ında demirleyen gemilerde bekleyen tacirlere köle olarak satıp hem para kazanıyor ve hem de halka gözdağı vererek yönetim gücünü pekiştiriyordu. Elleri ayakları zincirlerle prangalanmış gemilere bindirilen kadınlar, erkekler gözyaşları arasında hıçkırıklara boğularak bir daha hiç göremeyecekleri anne – babalarını, çocuklarını, akrabalarını ve yurtlarını düşünerek Torosların zirvelerine bakar, kan çanağına dönmüş gözlerine yansıyan son resmi zihinlerine kaydetmeye çalışırlardı. Birçoğunun ruhu gemiye bindirildikleri anda gövdelerini terk eder, baktıkları Torosların zirvelerine yükselirdi. Uzaklaşan gemilerde sadece bedenler taşınırdı.

Kocası öldürülen Homonad kraliçesi, yüksek bir kayanın üzerine kurulmuş, Orta Torosların zirvesinde Aksu Vadisine hâkim kartal yuvasına benzeyen Kremna kentinde yaşıyordu. Kocası öldürüldüğü günden beri kentin kalesinin doğu burcuna çıkıp güneşin ilk ışıklarıyla beyinin her zaman geldiği yola bakar ona ve yoldaşlarına ağıtlar yakardı. Kocasını öldürüp kabileleri tutsak kölelere dönüştüren Kral ölmedikçe içindeki ateşin sönmeyeceğini bilen kraliçe, intikam ateşiyle yanan gençleri tehlikeye atmadan bir plan kurdu. Amyntas’a tacını göndererek egemenliğini tanıdığını ve artık onun bir tebaası olduğunu ve de onu ağırlamaktan büyük mutluluk duyacağını bildirdi. Elde ettiği zenginlikle güç hastalığına tutulan kral, bu daveti birazda gövde gösterisine dönüştürmek için hemen kabul etti. Kralın geleceği gün siyah yas elbiselerini çıkarıp kocasının ve onunla birlikte öldürülen Homanadların kanını hatırlatan Laodikia’da dokunmuş al renkli yumuşak elbiselerini giydi. Uzun saç örgülerini yastan dolayı kestiğinden kısa siyah saçlarını, yüzüne uygun biçimlendirerek, Lydia işi, altından geniş halkalı küpelerini ve kalın zincir gerdanlığını taktı. Kraliçe, takılan kölelik zincirinden halkını kurtarmayı tasarlamanın verdiği mutlulukla, o gün daha bir güzel görünüyordu.

Kralı kentin kapısında karşıladı. Dul kraliçenin ve etrafındaki kadınların güzelliğini gören Amyntas, onun öldürdüğü beyin karısı olduğunu unutup, hazırlanan şölende kadeh üstüne kadeh Amblada şarabını içti. Kralın adamlarına da hazırlanan lezzetli yemeklerin yanında aynı şaraptan ikram edildi. Şölenin ilerleyen saatlerinde rahatlayıp gevşeyen kralın adamları, Homonad gençleri tarafından öldürüldü. Geceyi kraliçenin yatağında geçirmeyi hayal eden Amyntas, verilen zehrin etkisiyle hiçbir şey yapamadan başı kesilene kadar kendisine yapılanları çaresizlik içerisinde izlemek zorunda kaldı.

Ana karargâhını Antiokheia’da kurmuş olan Amyntas, daha önce Beyini öldürüp mallarına konduğu Eski İsauria yakınlarında kendisine inşa ettirdiği karargâhı ve sarayı tamamlayamadan kesilen başında açık kalan gözleriyle dünyaya veda etti. Bu ve bunun gibi açgözlüler kendi çıkarları için Roma gibi sömürgeci bir devletin Anadolu’ya yerleşip uzun yıllar burada yaşayan halkları sömürmesine zemin hazırladır.

Kral Amyntas’ın öldürülmesi, Homonad kabileleri ve komşu bölgelerde büyük bir sevinçle karşılandı. Ancak, Amyntas gibilerinin piyon olduğunu bilen yaşlılar kendilerini bekleyen esas felaketin yakın olduğunu anlayacak kadar tecrübeye sahiptiler. Zaman kaybetmeden bütün kalelerin daha güçlü tahkim edilmesi için gençleri teşvik ederek, bu dağlık coğrafyada haberleşmeyi sağlayan kulelere daha dikkatli gözcüler yerleştirdiler.

Yandaşı Amyntas’ın MÖ 25 yılında, Homonadlar tarafından tuzağa düşürülerek öldürüldüğünü haber alan İmparator Augustus, bu halk ve yaşadığı coğrafya hakkında oldukça detaylı bir rapor istedi.

Roma – Homonad savaşı ve sonuçları haftaya…