ŞEHİR ve SOKAKLARI

Ünal Örnek

unalornek@hotmail.com

Hangi şehre gitseniz önce sokaklarına takılır gözleriniz. Kimisi dardır kimisi geniş. Kimisi ip gibi dümdüz uzanır. Kimisi ya aşağıya iner ya da yukarı tırmanır. Dik sokaklarda merdivenler yürümeyi kolaylaştırır. Bazen eskimiş iki evin bağlantısı sokağın üstünden geçer. Her evin mimarisi ve sokağı geçmişine göre şekillenir. Yapıldığı dönemin resmini yansıtır. Evlerin yapı malzemesi ahşaptır, taştır, toprak veya çimento katkılı malzemelerdir. Tarihe mal olmuş sokaklarınki ise genelde taştır. Son yıllarda ise yerini beton ve asfalt malzemeler almıştır.

Çevreyi kuşatan sıra sıra dizilmiş evler ustaların ellerinde şekillenmiş bir sanat eseri gibi farklı renkleri ve zevkleri gösterir. Bir tablo gibi el ile işlenmiş kapıları, kilitleri ve kapı tokmakları gözünüzü kamaştırır ve hayran bırakır. Sokaktaki evler sadece insanlara değil yuvaları ile kuşlara ve evcil hayvanlara da kucak açar. Bahçeleri, havuzları ve iç mekân tasarımları ile evler adeta yaşar ve nefes alır.

Her mevsim başka bir yüzü olur sokakların. Yeni elbiselerini giyer gibi renklere bürünür. Son-baharda sararmış yapraklar sürüklenir rüzgârda ve yağmurda. Kış geldiğinde beyaz elbisesini giyer şehir ile birlikte. Çatılarda ve bahçelerde karlar örter her yanı. Okullar tatil olsun beklentisi içindeki çocuklar kartopu oynamanın hayalini kurar. Bir de tatil olursa karla oynamanın heyecanını yaşar arkadaşlarıyla.  Bahar ve yaz daha da canlanır sokaklarda yaşam. Yeşillikler ve çiçekler süsler sokağı her tondan. Çocuklar gelmek istemez vakit geçte olsa sokaktan. Komşu ziyaretle-rinde en güzel mekân sokağa bakan ya bahçe veya balkon ya kapı önüdür. Kimse eve girmek istemez sohbetli gecelerde sıcaktan.

Sokağın iki yakasında göz alıcı renklerde kokulu çiçekler sarkıyorsa duvarlardan ve pencerelerden, rüzgârda savruluyorsa bembeyaz çamaşırlar evlerin balkonlarında. Karşılama töreninde gibi hissedersiniz kendinizi geçerken oradan. Sokakların bazıları taş örtüsü ile sahip olduğu tarihsel dokusunu zamana karşı korurken, bazısı soğuk renkli beton veya asfalt kaplama ile kaybeder geçmişin ruhunu. Sokaktaki evler ve yüzler suratını asar sanki. Doğanın renkleri bile örtemez karartılmış yüzünü sokağın.

Eskiyi yansıtan bir sokağa girdiğinizde adımlarınızın sesleri bile değişir. Geçmiş ile birleşir duygularınız. Yüzünüzü bir tebessüm kaplar zamanda yolculuk yapar gibi. Birde yaşanmışlıklarınız varsa o sokakta. Her adımınız bir resim karesi gibi sizi taşır o yıllara. Pencerelerde görmek istersiniz kaybolan yüzleri. Sokakları doldurmak istersiniz dostlarınızla. Anıları yeniden oynamak ve yaşamak istersiniz o mekânlarda. Yitirdiklerinizi acı bir tebessüm ile anarsınız. Hatalarınıza bir iki gözyaşı ile yanarsınız. Geri dönülmez bir yolda gibi hissedersiniz kendinizi.  Keşke demek gelir içinizden.

Her ne kadar büyük caddeler taşısa da şehirlerin yükünü. Sokaklar yaşatır her zaman şehirlerin sevecen yüzünü. En güzel resimler bu sokaklarda çizilir. En anlamlı fotoğraflar buralarda çekilir. En büyük aşklar bu sokaklarda yeşerir. En güzel şarkılar bu sokaklarda bestelenir ve söylenir. Genç yaşlı insanlarıyla, giyimleriyle, sokak satıcılarıyla, çalgıcılarıyla ve yaşam tarzları ile şehrin en doğal tablosu buralarda canlanır. Araçlardan çok insanlar doldurur sokakları. Bazen kaldırımları bile unutup sokağın ortasında yürüme cesaretini bile duyar insanlar. Sokaktaki mahalle bakkalı ayakta kalma mücadelesi verir ama her zaman olduğu gibi insan olmanın onurunu ve ruhunu hala taşır. Sokakta oturan komşularının yalnızlığında konuşur, yoksulluğunda yardım eder ve derdini paylaşır. Birçok kişi bile anlamaz süpermarketlere karşı sokaktaki mahalle bakkalının sosyal faydasını ve neden yaşatılması gerektiğini.

Çocuklar tarihin her dönemindeki gibi sokakta oynama özgürlüğünü tadar. Doğal kesme kaldırım taşları ile döşenmiş sokaklarda top oynarken komşunun camını da kırar. Düşer bacağı kanar. En unutulmaz oyunları burada öğrenir ve oynar. Çocukluğun en güzel zamanlarını yaşadığı sokakta tadar. Hayatındaki unutulmaz anıları bu sokakta geçirir. Bu sokaklarda çektirdiği fotoğrafları bir ömür boyu evinin en güzel köşesinde saklar. Geçmişten geleceğe uzanan hayat yolculuğunda her baktığında tatlı bir tebessümle o anları hatırlar.

Resimdekilerin kimi ölmüş kimi hayattadır. Ama o sokak her zaman herkesin anılarında yaşar. Şehirdeki anıları o sokaklardaki yaşanmışlıklar anlamlı kılar.